TEDA PROJESİ KAPSAMINDA TÜRKÇEDEN ARAPÇAYA YAPILAN ÇOCUK EDEBİYATI ÇEVİRİLERİNE NİCELİKSEL BİR BAKIŞ
Author:
Abstract
Türklerin İslamiyet’e girmesiyle başlayan Türk-Arap etkileşimi yüz yıllar boyunca daha ziyade dini ve kültürel eksenlerde gelişmiş; edebi anlamda etkileşim ise çok daha sonraları, günümüzden yaklaşık yüz elli yıl önce başlamıştır. Bu süreç içeresinde Arapçadan Türkçeye edebi eserler çevrilse de Kültür Bakanlığınca 2005 yılında başlatılan Türk kültür, sanat ve edebiyatının çeviri yoluyla yurt dışında tanıtılmasına yönelik, kısa adı TEDA olan, projeden sonra Türkçeden Arapçaya yapılan edebi çeviri sayısında adeta bir sıçrama yaşanmıştır. Çocuk edebiyatına dair eserler de roman türünden sonra TEDA projesi kapsamında Arapçaya en çok çevrilen tür olma özelliğine sahiptir. Bu çalışmada 2005-2022 yılları arasında TEDA Projesi kapsamında Türkçeden Arapçaya çevrilen çocuk edebiyatına ait eserleri çeşitli yönlerden incelenmiştir. İncelemeler sonucunda on sekiz yıllık süreçte toplam 219 eserin Arapçaya çevrildiği; çevrilen eserlerin yaklaşık yüzde onunun dini içerikli, diğerlerinin eğlendirici veya öğüt verici olduğu; Türk çocuk edebiyatından çevrilen farklı 69 isim içinde 15’şer eserle Yusuf Asal ve Bestami Yazgan, 10’ar eserle Şebnem Güler Karacan, Nehir Aydın Gökduman, Berna Yeşilova, Esra Avgören, İsmail Bilgin ve Sara Gündüz Özeren’in en çok çevrilen yazarlar olduğu; Türk çocuk edebiyatının yoğun olarak Lübnan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır’da basıldığı; Tunus, Katar, Tunus, Cezayir, Sudan gibi ülkelerde bu türde hiçbir eserin basılmadığı; Samir Zahran, Hamidullah Ağırakça, Tarek Nafiseh’in en çok çeviri yapan çevirmenler olmakla birlikte 34 çevirmenden 10’nunun toplam eserlerin yüzde yetmişe yakınını çevirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The Turkish-Arab interaction, which started with the Turks' conversion to Islam, has developed mostly on religious and cultural terms for centuries. The literary interaction started much later, about one hundred and fifty years ago. Although literary works were translated from Arabic into Turkish during this process, the number of literary translations from Turkish into Arabic has increased following the TEDA project, launched by the Ministry of Culture in 2005 to promote Turkish culture, arts, and literature abroad through translation. After novels, works of children's literature are the most translated genre from Turkish into Arabic under the TEDA project. In this study, the works of children's literature translated from Turkish into Arabic within the scope of the TEDA Project between 2005 and 2022 are analyzed from various aspects. As a result of the analysis, a total of 219 works were translated into Arabic in eighteen years. Approximately ten percent of the translated works had religious content, while the others were entertaining or counseling. Yusuf Asal and Bestami Yazgan with 15 pieces each, Şebnem Güler Karacan, Nehir Aydın Gökduman, Berna Yeşilova, Esra Avgören, İsmail Bilgin and Sara Gündüz Özeren with 10 pieces each, were the most translated authors among 69 different names translated from Turkish children's literature. Turkish children's literature is primarily published in Lebanon, the United Arab Emirates, and Egypt; no works in this genre are published in countries such as Tunisia, Qatar, Tunisia, Algeria, and Sudan. Samir Zahran, Hamidullah Ağırakça, and Tarek Nafiseh are the translators who translated the most; and 10 out of 34 translators translated nearly seventy percent of the total works.