Author :
Abstract
Yabancı dil öğrenimi ve öğretimi sürecinde karşılaşılan güçlüklerin kaynaklarını tespit etmek ve bu güçlükleri gidermeye yönelik yöntemleri geliştirmek, karşılaştırmalı/karşıtsal dilbilim çalışmalarının temel amaçlarındandır. Dil öğrenimi ve öğretimi süreçlerinde ortaya çıkan güçlüklerin çoğunun genellikle diller arası farklılıklardan kaynaklandığı görülmektedir. Bu durumu göz önünde bulunduran söz konusu çalışma; farklı dil ailelerine mensup, yapısal açıdan birbirinden oldukça farklı özellikler sergileyen Sırp ve Türk dillerindeki en belirgin dilbilimsel farklılıklara odaklanmaktadır. Biçimbilimsel, anlambilimsel ve sözdizimsel gibi bütün dilbilim düzlemlerinde görünen bu farklı yapılar, ana dili Türkçe olanların Sırpçanın öğrenimi sürecinde de zorlayıcı etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Karşıtsal bir yaklaşım benimsenen bu çalışma, söz konusu yapıları belirlemeyi ve Sırpça öğretiminde bu farklılıklardan kaynaklanan sorunların giderilmesine yönelik bir takım çözüm önerilerinde bulunmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda çalışmada, Türk öğrenicilerin çoğu için ikinci yabancı dil konumunda olan Sırpçadaki kimi farklı yapıların öğretilmesinin birinci yabancı dil (genellikle İngilizce) yardımıyla daha etkili olacağına dikkat çekilmiştir. Ayrıca çalışmanın bir bölümü, Sırp ve diğer Slav dillerine özgü biçimbilimsel biçimde ifade edilen görünüş kategorisine ayrılmıştır. Sırpçayı öğrenen Türkler için en zor konulardan biri olarak karşımıza çıkan görünüş ulamı Türkçede farklı biçimde ifade edilmektedir. Türkçede görünüş ve dilsel zaman ulamlarının eylem çekimlerinde iç içe olması nedeniyle sıklıkla birbiriyle karıştırıldığı ve ana dili Türkçe olan çoğu kişinin anadillerindeki görünüş ulamı konusunda yeterli bilgiye sahip olmadığı görülmektedir. Bu sebeplerden ötürü çalışma, Türkçenin görünüş ulamının temel özelliklerine değinerek Sırpçadaki görünüş ulamının Türkçede hangi yapılara karşılık geldiği konusunda farkındalık kazandırmayı amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
Identifying the sources of difficulties encountered in the process of learning and teaching a foreign language and developing methods to overcome these difficulties are among the main objectives of comparative/contrastive linguistic studies. Most of the difficulties that arise in processes of language learning and teaching are often caused by differences between languages. Having this in mind, this study focuses on the most distinctive linguistic features in Serbian and Turkish languages, which belong to different language families and exhibit considerably different structural features. These different structures that are present at all linguistic levels such as morphological, semantic and syntactic ones appear as a challenging factor in native Turkish speakers’ process of learning the Serbian language. This study, in which a contrastive approach has been adopted, aims to identify the mentioned structures and to offer some solutions aimed at resolving the problems arising from these differences in Serbian teaching. In this respect, it was pointed out that teaching some different structures in Serbian, which is the second foreign language for most Turkish learners, would be more effective with the help of the first foreign language (usually English). In addition, one part of the study deals with the category of aspect, which is represented in a morphological manner specific to Serbian and other Slavic languages. The aspect category represents one of the most challenging issues for Turkish people learning Serbian, and it is expressed in a different manner in Turkish. It is seen that aspect and tense categories in Turkish are often confused with each other due to their intertwinement in conjugation, and many native Turkish speakers do not have sufficient knowledge about the aspect category in their native language. As a result, the study aims to raise awareness about the structures in Turkish to which the aspect in Serbian corresponds by refering to some basic features of the aspect category in Turkish.
Keywords
- Akpınar N. D. ve Bora, D. G. (2009). İkinci yabancı dil olarak Almanca öğrenen öğrencilerin birinci yabancı dil İngilizceye bağlı öğrenme stratejileri. Dil Dergisi, Sayı 145, 64-85.
- Altan, M. Z. (2003). Dil öğrenme stratejileri ve yabancı dil başarısı. Eğitim ve Bilim, Cilt 28, Sayı 129, 25-31.
- Aslan, S. (2012). Türkiye Türkçesinde Ol- yardımcı fiilli yapıların görünüş-zaman bildirimindeki işlevleri. Bilig, Sayı 63, 11-30.
- Aydemir, Y. (2006). Sözlüksel görünüş ve Türkçe eylemlerin anlambilimsel sınıflandırması: Sözlükçe-sözdizim etkileşimi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Aydemir, İ. A. (2010). Türkçede zaman ve görünüş sistemi. Grafiker Yayınları.
- Aydemir, İ. A. (2013). Türkçede zarf fiillerinin görünüş değerleri. Erdem, Sayı 64, 15-30.
- Bacanlı, E. (2009). Türkçe fiil, Slav türü bitmiş görünüş bildirebilir mi? Modern Türklük Araştırma Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, DTCF, 43-58.
- Bardakçı, M. ve Kılıç, M. (2016), Dil öğrenme stratejileri. H. Yılmaz, E. Yücel ve M. S. Öztürk (Haz.). Yabancı Dil Öğretimine Genel Bir Bakış (s. 72-87) içinde. Ankara: Çizgi Kitabevi,
- Benzer, A. (2008). Fiilde zaman, görünüş, kip ve kiplik (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Bošković, Ž. (2000). Second position cliticisation: Syntax and/or phonology. F. Beukema ve M. den Dikken (Ed.). Clitic Phenomena in European Languages (s. 71-119) içinde . Amsterdam, NE: John Benjamins,
- Comrie, B. (1976). Aspect. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
- Comrie, B. (1981). Language universals and linguistic typology. (2. Baskı). Chicago, IL: University of Chicago Press.
- Čaušević, E. (1996). Gramatika suvremenoga turskog jezika. Zagreb, HR: Hrvatska sveučilišna naklada.
- Dahl, Ö. (1985). Tense and aspect Systems. Oxford, UK: Basil Blackwell.
- Demirgüneş, S. (2017). Alanyazında ve Türkçe ders kitaplarında kiplik, görünüş ve (dilsel) zaman: Bir sınıflama önerisi. Turkish Studies, Volume 12/5, 123-136.
- Dilaçar, A. (1974). Türk fiilinde ‘kılınış’la görünüş ve dilbilgisi kitaplarımız. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı – Belleten, 21-22,159-171.
- Đinđić, S. (1975). Glagolski vid u savremenom turskom jeziku. Linguistica, 15 (1), 51-61.
- Doğan, T. ve Usta Ç. (2015). Türkiye Türkçesinde sınır öncesi bakış açısı ve yaklaşma. Türkiyat Mecmuası, Cilt 25, 167-192.
- Erguvanlı, T. (1984). The function of word order in Turkish grammar. California, CA: University of California Press.
- Franks, S. (2010). Clitics in Slavic. Glossos: Contemporary Issues in Slavic Linguistics, 10. Erişim adresi: http://slaviccenters.duke.edu/projects/glossosjournal/issues/issue-10
- Hammond, L. (2005). Serbian: An essential grammar. London, UK: Routledge.
- Gođevac, S. (2000). Intonation, word order and focus projection in Serbo-Croatian (Doktora Tezi). Ohio Devlet Üniversitesi, Columbus, OH .
- İvosevic, S. (2011). Bürün, bilgi yapısı ve sözcük dizilişi etkileşimi: Türkçe-Sırpça örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Johanson, L. (1971). Aspekt im Türkischen: Vorstudien zu einer Beschreibung des Türkeitürkischen Aspektsystems (1. Cilt). Uppsala, SE: Acta Universitatis Uppsaliensa.
- Johanson, L. (2000). Viewpoint operators in European Languages: Tense and aspect. Ö. Dahl (haz.), Tense and Aspect in the Languages of Europe. (s. 27-187) içinde. New York, NY: Mouton de Gruyter.
- Kerimoğlu, C. (2014). Genel dilbilime giriş. Ankara: Pegem Akademi.
- Kornfilt, J. (1997). Turkish. New York, NY: Routledge
- Lindstedt, J. (2001). Tense and aspect (1.Cilt). M. Haspelmath, E. König, W. Oesterreicher ve W. Raible (Ed.), Language Typology and Language Universals: An International Handbook içinde. Berlin, DE: Walter de Gruyter.
- Liu, Y. (2010). Study of contrastive analysis of English and Russian in Russian teaching. Y. Chunqing(Ed.), Proceedings of the 2010 International Conference on Information Technology and Scientific Management (s.270-272)içinde. Tianjin: Scientific Research Publishing Inc.
- Memiş, M. R. ve Erdem, M. D. (2013). Yabancı dil öğretimde kullanılan yöntemler, kullanım özellikleri ve eleştiriler. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/9, p. 297-318.
- Musaoğlu, M., Kirişçioğlu, F., Krainiuchenko, E. V. (2018). Türkiye Türkçesinde analitik fiil şekilleri. I. Dil Araştırmaları, Sayı 23, 57-77.
- Nespor, M. ve Sandler, W. (1999). Prosody in Israeli sign language. Language and Speech, Sayı 42, 143-176.
- Oxford, R. L. (2003). Language learning styles and strategies: An overview. Learning Styles & Strategies, Oxford,UK: GALA.
- Oxford, R. (1990). Language learning strategies: What every teacher should know. New York, NY: Newbury House.
- Paunović, Ž. (2000). Aspectual-temporal relations in Serbo-Croatian verbal morphology. Postgraduate Linguistics Conference at the University of Manchester (s. 171-196) içinde. Manchester.
- Smith, C. (1991). The Parameter of aspect. Dortrecht, NE: Kluwer Academic Pub.
- Şahan Güney, F. (2008). Tatar Türkçesinde bitme ve tamamlanma bildiren birleşik fiil yapıları. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, Cilt: VIII, Sayı 1, 125-140.
- Uğurlu, M. (2003). Türkiye Türkçesinde “Bakış” (“Aspektotempora”). Türkbilig, 2003/5, 124-133.
- Uzun, N. E. (2004). Dilbilgisinin temel kavramları. İstanbul: Pandora Kitabevi.
- Uzun, N. E. (2013). Dil öğretiminde dil tipolojisinin yeri üzerine. A. Okur ve M. Durmuş (haz.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 551-563) içinde. Ankara: Grafiker Yayınları.
- Uzun, N.E. (2012). Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri Üzerine, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, Sayı 19, 2 (2012), 115-134.
- Weinrich, H. (1986). Petite xénologie des langues étrangères. Communications, 43. Le croisement des cultures, 187-203.
- Yılmaz, E. (2016). Türkçenin tipolojisi. F. Yıldırım ve B. Tüfekçioğlu (haz.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, kuramlar, yöntemler, beceriler, uygulamalar (s. 1-15) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
