Author :
Abstract
Özel eğitime ihtiyacı olan birey, gelişimsel ve bireysel niteliklerinin, eğitimsel açıdan akranlarından farklı olan bireyleri ifade etmektedir. Özel eğitimin amacı, bireylere ihtiyaçları ölçüsünde sorumluluklarını yerine getirme, ihtiyaçlarına yönelik eğitimler sunabilme ve bağımsız olarak yaşayabilmelerine yönelik becerileri kazandırmaktır. Özel eğitime muhtaç olan çocukların öğretiminde dil edinimi önemli bir yer tutmaktadır. Çünkü dil edinimi aynı zamanda okuma yazmanın da öğretimi olarak görülmektedir. Yapılan bu araştırmada örgün eğitim kurumlarında eğitim görmekte olan özel eğitim öğrencilerin öğrenme süreçlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğretmen görüşlerine yer verilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Bu bağlamda çeşitli mevcut ve engellilik türlerine sahip sınıflarda eğitim veren 14 özel eğitim öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Hazırlanan 6 maddelik görüşme formunda, özel eğitim alan öğrencilerin dil edinim süreçleri ile ilgili sorulara yer verilmiştir. Araştırma sonucunda özel eğitim öğrencilerinin dil edinim süreçleri ile ilgili olarak öğretmenlerin balon şişirme, sakız çiğneme, model alma, gösterip yaptırma, görsel sunuş, doğrudan dil öğretim, fırsat öğretimi, basamaklandırılmış yöntem, doğal dil öğretim yöntemi gibi yöntemler kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Özel eğitim öğrencilerinin dil edinim süreçleri ile ilgili olarak okul, aile ve öğrenci arasında işbirliğinin sağlanması, birebir profesyonel eğitimlerini alınması, personel gelişimlerinin sağlanması, çene egzersizlerinin yapılması, ailelerin bilinçlendirilmesi ve uzman personellerden destek alınmasının başarılı olmada etkili olacağı gibi sonuçlara ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The individual in need of special education refers to individuals whose developmental and individual qualifications differ in educational terms from their peers. The purpose of special education is to provide individuals with the skills to fulfill their responsibilities in accordance with their needs, to offer trainings for their needs and to live independently. Language acquisition plays an important role in teaching children in need of special education. Because language acquisition is also seen as teaching of reading and writing. In this study, it is aimed to evaluate the learning processes of special education students who are educated in formal education institutions. For this purpose, opinions of teachers were included. Qualitative research methods were used in the study. In this context, 14 special education teachers who were teaching in various current and disability classes were interviewed. The 6-item interview form included questions about the language acquisition process of students receiving special education. As a result of the research, it was concluded that teachers use methods such as balloon inflating, chewing gum, modeling, demonstration, visual presentation, direct language teaching, opportunity teaching, cascading method, natural language teaching method in relation to language acquisition processes of special education students. Concerning the language acquisition process of special education students, it has been concluded that cooperation between school, family and students, one-to-one professional training, staff development, chin exercises, raising awareness of families and getting support from specialist personnel will be effective.
Keywords
- Akın, E. (2015). Türkçe Öğretmenlerinin Kaynaştırma Öğrencilerinin Eğitiminde Çoklu Ortam Araçlarından Faydalanmaya Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 4.
- Ataman, A. (2003). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
- Başal, M. ve Batu, E. S. (2002). Zihin özürlü öğrencilere okuma yazma öğretme konusuna alt özel sınıf öğretmenlerinin görüş ve önerileri, Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 85-98.
- Başal, M. ve Batu, E. S. (2002). Zihin Özürlü Öğrencilere Okuma Yazma Öğretme Konusunda Alt Özel Sınıf Öğretmenlerinin Görüş ve Önerileri, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3 (2), ss. 85-98.
- Çolak, A. (2001). Zihin Özürlü Çocuklar İlköğretim Okulu ve Mesleki Eğitim Merkezindeki Özel Eğitim Öğretmenlerinin Zihin Özürlü Çocukların Okuma-Yazma Öğrenmeleri Hakkındaki Görüş ve Önerileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi.
- Deliveli, K. (2012). Okuma Yazma Öğretiminde Özel Bir Yöntem: Ses Odaklı Dil Öğretim Yöntemi, Education Sciences, 7 (1), 62-78.
- Deniz, S. (2008). Özel Eğitim Sınıfına Devam Eden Zihin Engelli Öğrencilere Okuma-Yazma Öğretiminde Kullanılan Öğretim Yöntemlerine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Eripek, S. (1996). Zihinsel Engelli Çocuklar, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
- MEB. (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Resmî Gazete, Sayı: 30471.
- Sakallı Demirok, M. ve Akçam, A. (2019). Özel Gereksinimli Çocukların Okuma Yazma Öğrenmelerine İlişkin Öğretmen Görüşleri, Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 4, ss. 85-97.
- Sarı, H. (2003). Özel Eğitime Muhtaç Öğrencilerin Eğitimleriyle İlgili Çağdaş Öneriler, Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Sarı, H. (2008). Özel Eğitim Sınıfına Devam Eden Zihin Engelli Öğrencilere Okuma-Yazma Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Sönmez, H. (2012). Rıfat Ilgaz’ın Şiirlerinde Çocuk, Akademik Bakış, Cilt: 30, ss. 1–20.
- Sönmez, H. (2018). Fransa’da Türkçe Eğitiminin İhtiyaçları Üzerine Bir Durum İncelemesi, Turkish Studies Educational Sciences, Cilt: 13, Sayı: 27, ss. 1285– 1303.
- Sönmez, H., ve Tural H. S. (2019). İlköğretim Öğrencilerinin Standart Türkçedeki Ünsüzleri Sesletimleri Üzerine Bir İnceleme, Elementary Education Online, Cilt: 16, Sayı: 2, ss. 479–508.
- Sucuoğlu, B.ve Kargın, T. (2006). İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları Yaklaşımlar Yöntemler Teknikler, İstanbul: Morpa Yayınları
- Şengül, H. ve Akçin, N. (2010). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Okuma Yazma Öğretme Konusunda Özel Eğitim Öğretmenlerinin Görüşleri, AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 43, Sayı: 2, ss. 1-26.
- Vural, S. ve Yücesoy. Ş. (2004). Türkiye’de Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Hizmetlerin Yasal Yapılanmasında Avrupa Birliği’ne Uyum Çabalarının Yansımaları, Sosyal Bilimler Dergisi.
