Author :
Abstract
XIII. yüzyıldan bu yana yaklaşık sekiz asırdır şiirleri dilimizden düşmeyen Yunus Emre, Türk edebiyatının büyük şairlerinden biridir. Bu yaygın şöhretine rağmen onun hayatı hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz. Bugün dahi yaşadığı dönemde yazılmış bir divanı elimizde bulunmamaktadır. Yunus’un şiirleri uzun müddet dillerde yaşamış, kendisinden çok sonraları yazıya geçirilmiştir. Yunus’la ilgili bilgiler daha çok menkıbevî kaynaklarda yer almaktadır. Yunus’un Divan’ı incelendiğinde şiirlerindeki temanın tasavvuf olduğu görülecektir. Yûnus Emre, tasavvuf düşüncesini geniş halk kitlelerine Türkçe ile sunarken o kitlenin kültüründen yararlanmıştır. Tasavvufun ifadesi en güç düşüncelerini sade dille ve kolayca halk kültürü kalıbına dökerek halka sunmuştur. Böylece geniş halk kitlelerin sevgi ve sempatisini kazanmıştır. Tasavvufu şiirlerinde işleyen Yunus, lirizmle dolu ilahileriyle, hitap ettiği kitleyi genişletmek için halkın rahatlıkla anlayabileceği nasihatlere yer vermiştir. Yunus Emre, Tasavvuf edebiyatının en büyük şairlerinden biri olarak kabul edilmesine rağmen yapılan çalışmalarda çoğunlukla gönül dünyası, coğrafyası, insan anlayışı, mezarları, halk kültüründe yeri, bazı şiirlerinin çeşitli yöntemlere göre tahlili/yorumlanması, dilbilim açısından önemi gibi hususları incelenmiştir. Bu yüzden bu çalışmada bu güne kadar üzerinde fazlaca durulmamış; ancak onun tasavvufî düşüncesinin belirlenmesinde önemli bir basamak olarak görülmesi gereken iman konusu ele alınmıştır. Yunus’un tasavvuf düşüncesinin temelini oluşturan İslam inancı onun daha doğru ve iyi anlaşılmasını sağlayacak niteliklerden biridir. Makalemizde Yunus’un dizelerinde yoğun biçimde işlenen imanın şartları incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Yunus Emre is one of the biggest poets of Turkish literature, his poems have been used about 8 centuries since 13’th century. Although his common fame we don’t have enough information about his life. Even today, there isn’t a written divan which was written Yunus Emre’s term. His poems lived for a long time and were written after a long time himself, the information about Yunus is in hagiographic sources. When Yunus’s divan examined, we can see mysticism in poem’s theme. While Yunus Emre was showing mysticism thought with Turkish to large public mass, he beneffited from public’s culture. He served to public the hardest thoughts of mysticism with a pure language by pouring them in public culture’s mold. So he won the love end sympathy of large public mass. Yunus used the mysticism in his poems with his divines which were full of lyrical, to broaden the audience he appealed to, he used advices which audience could understand easily Yunus Emre was accepted as the biggest poets of mysticism literature. In the researches he examined mostly hearth world, geography human understanding, tombs, the place of public culture, interpretation of some poems according to various methods, the importance of linguistics. So in this study not focused on so far, but faith should be seen as an important step in the determination of his mystical thought, topic is discussed. Islamic belief formed the basis of Yunus’s mysticism is one of the attributes to his beter and right understanding. In our article is processed the terms of faith which located heavily in Yunus’s verses.
Keywords
- Adam, B. (2012). Tevrat. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 41. 40-45. İstanbul:
- Bardakoğlu, A. (2002). Kitap. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 26. 122-126. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi.
- Bars, M. E. (2013). Veysel Karanî ile ilgili menkıbeler ve romanlar üzerine metinlerarası bir inceleme. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
- Cebeci, L. (2001). İsrâfil. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 23. 180-181.
- Cin, A.; Babacan, V. (2013). Yunus Emre’nin Risaletün Nushiyye’si ve Divan’ı üzerine yeni bir inceleme. Mediterranean Journal of Humanities, III/2, 57-69, DOI: 10.13114/MJH/201322470.
- Çağrıcı, M. (1998). Hayır. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 17. 43-46.
- Demirci, K. (1997). Hârût ve Mârût. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 16. 262- 264. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi.
- DİA. (1989). Allah-Edebiyat. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 2. 499. İstanbul:
- Erbaş, A. (2004). Melek. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 29. 37-39. İstanbul:
- Gökalp, H. (2009). Risâletü’n-Nushiyye’de tahkiyevî unsurlar. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 4/2, 485-521.
- Görgün, T. (2002). Kur’an-Mahiyeti. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 26. 388- 389. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi.
- Gürkan, S. L. (2013). Zebûr. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 44. 171-173.
- Harman, Ö. F. (2000). İncil. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 22. 270-276.
- Kılavuz, A. S. (1991). Azrâil. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 4. 350-351.
- Kur’an-ı Kerim Meâli (Hazırlayanlar: H. Altuntaş; M. Şahin). (2011). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
- Müftüoğlu, Ö. (2011). Yunus Emre’nin insanla ilgili dizelerine yansıyan Kur’an kültürü. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 36, 201-216.
- Özervarlı, M. S. (2004). İslâm İnancında Melek. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 29. 40-42. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi.
- Pala, İ. (1995). Ansiklopedik divan şiiri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Sevgi, A. (2012). Yunus Emre’de insan sevgisinin evrensel niteliği üzerine. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 7/1, 99-103.
- Tatçı, M. (1997a). Yûnus Emre dîvânı I (inceleme). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Tatçı, M. (1997b). Yûnus Emre dîvânı II (tenkitli metin). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı
- Topaloğlu, B. (1988). Âhiret. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 1. 543-548.
- Toprak, S. (2006). Münker ve Nekir. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 32. 14-
- Torun, A. (2005). Yûnus Emre ve halk kültürü. Millî Folklor, 68, 18-31.
- Üzüm, İ. (2002a). Kirâmen Kâtibîn. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 26. 59-
- Üzüm, İ. (2002b). Kitap. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 26. 121-122.
- Yavuz, Y. Ş. (1991). Amentü. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 3. 28-30.
- Yavuz, Y. Ş. (1992). Bezm-i Elest. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 6. 106-
- Yavuz, Y. Ş. (2001). Kader. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 24. 58-63.
- Yavuz, Y. Ş. (2007a). Nübüvvet. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 33. 279-285.
- Yavuz, Y. Ş. (2007b). Peygamber. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 34. 257-
- Yavuz, Y. Ş. (2010). Şer. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 38. 539-542.
- Yavuz, Y. Ş.; Ünal, Z. (1993). Cebrâil. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C 7. 202-
