Author :
Abstract
Kutsal kitap çeviriyle ilgili eski çeviri tartışmaları, daha çok dil ve gramer düzeyindeydi. Günümüzde ise çeviri kuramı için belirleyici olan, bir çevirinin dil düzeyinde nasıl yapıldığından çok, toplumsal etkisinin ne olduğuna dair sorulara verilen cevaplardır. Geçmişte aykırı ve yanlış görülen kutsal kitap çeviri yöntemlerinin, bir dinin yayılmasına yaptığı katkının, o dinin ortaya çıkışı kadar etkili olduğu görülmektedir. Çeviri kuramları, çevirilerin toplumlar üzerindeki etkilerinin, çevirinin başarısını ölçmede belirleyici olduğunu ortaya koymaktadırlar. Hermenötik kuramlar, bir metnin anlaşılmasının, yazarın niyetinin anlaşılması kadar, okurun metinle ilişkisinin sonucu olduğunu göstermektedir. Yazarın niyeti kadar, okurun kendi geçmişi doğrultusunda gerçekleşen çıkarımları da, anlam oluşumunda belirleyicidir. Kutsal kitap çevirilerinin başarısı, çevirinin işleviyle doğru orantılıdır; çevirinin işlevi ise kutsal kitabın niyeti ve kitabın amacının yansıması olabilir ancak. Kur’ân-ı Kerîm’in çevirisi yapılırken, binlerce yıllık çeviribilimsel birikime ve çeviri kuramsal bilgilere başvurulmasının büyük önem taşıdığı söylenebilir. Bu sayede Kur’ân-ı Kerîm’in mesajının ruhlara verdiği etkisinin yanında, özünün anlaşılması ve toplumları daha derinden etkilemesi sağlanabilir.
Keywords
Abstract
Former translation discussions related to the translation of the Holy books were mostly restricted to the language and grammatical level. What is determinant for a translation theory today are the answers to the questions regarding the social impact rather than the linguistic based translation. It is obvious that strategies in the translation of the Holy book which were deemed to be anomalous and incorrect turned out to be effective for the spread of the religion as well as its first occurrence. Translation theories prove that the impacts of translations on societies are determinant to evaluate the success of the translation. Hermeneutic theories show that understanding a text is possible as a result of the reader-text relationship as well as understanding the author’s intention. Inferences of the target reader about their past experiences as well as the author’s intention are also determinant to form a meaning. The success of the translations of the holy book is proportional to the functional of the translation. The function of the translation can be the reflection of the intention of the holy book and its purpose. While Koran is being translated, the translational accumulation of knowledge having been collected for thousand years now and the reference to the knowledge of translation theories can be said to be of importance. In this way, Koran can be translated by making it clear to the reader and making it influential for the society. The translation of the impact of its message on souls is also important.
Keywords
- Akdemir, S. (2002). Kur’an Çevirilerinde Dikkate Alınmayan Önemli Bir Üslûp Özelliği Üzerine. İslâmiyât Dergisi, V/1, Ocak-Mart, s. 143-161.
- Atalay, O. (2007). Kur’an’ın Başka Dillere Çevrilmesi Ekseninde Ortaya Çıkan Tartışmaların Tarihsel Arka Planı. Kur’an Mealleri Sempozyumu I. Cilt, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, s. 29-44.
- Aydar, H. (1999). Türklerde Kur’an çalışmaları. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı I, s. 159-235.
- Benjamin, W. (1972). Die Aufgabe des Übersetzers. derl. Tillman Rexroth, Walter Benjamin, Gesammelte Schriften, Bd. IV, 1, Frankfurt a. Main, s. 9-21.
- Cilacı, O. (2007). Tercüme Teknikleri Açısından Meallere Genel Bir Bakış. Kur’an Mealleri Sempozyumu I. Cilt, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, s. 22-28.
- Derrida, J. (2004). Die différance. Stuttgart: Reclam.
- Toury, G. (1995). Descriptive translation studies and beyond. Amsterdam Philadelphia.
- Grondin, J. (2012). Einführung in die philosophische Hermeneutik. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
- Gündüz, M. (1978). Matbaanın Tarihçesi ve İlk Kur’ân-ı Kerîm Basmaları. Vakıflar Dergisi, Sayı 12, 1978, s. 335-350.
- Hennings, R. (1994). Der Briefwechsel Zwischen Augustinus Und Hieronymus Und Ihr Streit Um Den Kanon Des Alten Testaments Und Die Auslegung Von Gal. 2, 11-14, Leiden-New York-Köln: Brill.
- Hönig, H. (1995). Konstruktives Übersetzen. Tübingen: Stauffenburg Verlag.
- Janzin, M. ve J. Güntner (2006). Das Buch vom Buch: 5000 Jahre Buchgeschichte, Hannover: Schlütersche Verlagsgesellschaft.
- Karlığa, B. (2004). İslam Düşüncesi'nin Batı Düşüncesi'ne Etkileri, İstanbul: Litera Yayıncılık.
- Karslı, İ. H. Çeviri Kuramları Açısından M. Hamdi Yazır’ın Çeviri Yöntemi. Kur’an Mealleri Sempozyumu II. Cilt, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2007, s. 41-68.
- Luther, M. (1965). Sendbrief vom Dolmetschen, drl. Karl Bischhoff, Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
- Nida, E. A. ve C. R. Taber. (1982). The Theory and Practice of Translation, Leiden: E.J. Brill.
- Oegema, G. S. (1999). Für Israel und die Völker: Studien zum alttestamentlich-jüdischen Hintergrund der paulinischen Theologie, Leiden-Boston-Köln: Brill.
- Özgel, İ. Yorum ve Anlam Farklılığı Ayrımında Tarihsel Anlamın Kur’an Çevirisindeki Yeri. Kur’an Mealleri Sempozyumu I. Cilt, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2007, 131146.
- Prunč, E. (2007). Entwicklungslinien der Translationswissenschaft: Von den Asymmetrien der Sprachen zu den Asymmetrien der Macht, Berlin: Fran k& Timme GmbH.
- Reiß, K. ve H. J. Vermeer. (1984). Grundlegung einer Allgemeinen Translationstheorie, Tübingen: Niemeyer Verlag.
- Salevsky, H. (1998). Bibelübersetzung. Handbuch Translation derl. Snell-Hornby, Mary/ Hönig, Hans G./ Kussmaul, Paul / Schmitt, Peter A., Tübingen: Stauffenburg.
- Schleiermacher, F. (1963). Über die verschiedenen Methoden des Übersetzens. derl. Hans Joachim Störig, Das Problem des Übersetzens, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, s. 38-70.
- Stolze, R. (2005). Übersetzungstheorien: Eine Einführung. Tübingen: Narr Verlag.
- Sülün, M. (2007). Meâller, Kur’an Mesajını Türk Toplumuna İletmede Ne Kadar Başarılıdır? Kur’an Mealleri Sempozyumu -Eleştiriler ve Öneriler- (24-26 Nisan 2003, İzmir), cilt: II, s. 405-422.
- Şeker, M. (2007). İslam Tarihinde Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe İlk Çevirileri. Kur’an Mealleri Sempozyumu I. Cilt, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, s. 10-21.
- Şevik, N. ve M. Tosun. (2015) Erek sözcüğünün terimleşme serüveni üzerine etimolojik bir çalışma: “Erek Sözcüğü ve Çeviribilim”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:8, Sayı 37, Volum:8, Issue: 37, s. 247-253.
- Tok, F. (2015) Ebu Hanife’ye göre Kur’an ve tercümesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, II (2015), 282.
- Tosun, M. (2013). Çeviri eleştirisi kuramı. İstanbul: Aylak Adam.
- Ulrich, M. (1997). Die Sprache als Sache: Primärsprache, Metasprache, Übersetzung: Untersuchungen zum Übersetzen und zur Übersetzbarkeit anhand von deutschen, englischen und vor allem romanischen Materialen, Tübingen: Gunter Narr Verlag.
- Ünal, M. (2008) Bir Mukâvele’nin serencâmı: Mehmed Akif’in Akîm kalan meâli üzerine. Diyanet İlmi Dergi, 2008, cilt: XLIV, sayı: 1, s. 7-30.
- Üşenmez, E. (2006). Türkçe ilk Kur’an tercümesi ve tercümedeki İslâmî terimlerin türkçe karşılıkları üzerine. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, s. 89-99.
- Vermeer, H. J. (1996). Das Übersetzen im Mittelalter (13. und 14. Jahrhundert). Band1: Das arabisch-lateinische Mittelalter, Bamberg.
- Yelten, M. (1999). Anadolu sahasında yapılmış sure tefsirleri ve bu tefsirlerin türk dili açısından önemi. İlmî Araştırmalar, 2000, sayı: 9, s. 249-254.
- Yücel, F. Çeviri etkinliğinin Ana Dil Üzerindeki Etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 30, Sivas 2006, s. 223-235.
- www.bibelwissenschaft.de (Erişim Tarihi: 13.11.2014)
- Bulaç, A. Niçin Meal Okumalıyız?. http://www.kuran-meali.com/nicinmeal.asp. (Erişim Tarihi: 15.11.2009)
- Glei, F. R. ve C. Finiello. (2008). Eher auf dem Weg des Friedens als des Krieges... Polemik contra Verständigung - zwei Stimmen zum "islamischen Problem" um die Mitte des 15. Jahrhunderts. RUBIN - Wissenschaftsmagazin, Herbst 2008 RuhrUniversität Bochum http://schattenblick.org/infopool/geist/history/ggmit018.html (Erişim Tarihi: 14.11.2014)
- Kızıltan, R. (2000). Tarihte Çeviri: Antik Çağdan 19. Yüzyıl Sonuna Kadar Edebi Çeviri Kuramları -1. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: XL, Sayı 1-2, 2000, 71-88. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1052/12718.pdf (Erişim Tarihi: 06.10.2014)
- TDK - Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5 4c18450cb0670.49831201 (Erişim Tarihi: 05.12.2014)
- Wild, S. (2011). Rezension für Mahmoud Haggag, Die deutschen Koranübersetzungen und ihr Beitrag zur Entstehung eines Islambildes beim deutschen Leser, Reihe: Angewandte Sprachwissenschaft. Bd. 22, Frankfurt a. Main. http://hikmaonline.com/cms/sites/default/files/HIKMA%205%20Miszelle%201.pdf (Erişim Tarihi: 05.12.2014)
- Yaşar, H. (2011). Batının Kur’an Algısı. http://kisi.deu.edu.tr//coskun.korul/Batinin_Kuran_Algisi.pdf (Erişim Tarihi:
